بنابراین الله بزرگ وقتی زکات را بر ما فرض کرده است هدف این بوده که اموال را نیندوزیم؛ چراکه اگر آن را ذخیره کنیم صدها نفر از جامعه را از آن محروم ساخته ایم. من نمی گویم آن را صدقه بدهید، خیر، آن را به کار بیندازید و سود کسب کنید.

درآمد مشروع و درآمد نامشروع:

 یک حقیقت روشن داریم. درباره‌ی درآمدهای حلال وحرام سخنان فراوانی وجود دارد. به نظر شما یک اصل روشن برای تعیین درآمد حلال و یک اصل برای دسته بندی انواع درآمدهای حرام وجود دارد؟ اصولی کلی؟ پاسخ، مثبت است. هر گونه سود و منفعت کلی غالب، درآمد آن مشروع است و هر سودی که به طور کلی در غالب بر اساس زیان پایه گذاری شده باشد، درآمد آن نامشروع است. منافع مشترک، شما در یکی از محله‌های دمشق ساکن هستید. یک مغازه‌ی کوچک در یکی از محله‌ها اجاره کرده اید، به صاحب آن اجاره می‌دهید، خوب است، شما درآمدی برای صاحب این مغازه ایجاد کرده اید. شما کالایی خریده اید، به عنوان مثال مواد غذایی است. به محل تولید کالا رفته و آن را خریده اید، این کالاها را به این محله آورده اید. همسایه‌های این مغازه نیازمندی‌های خود را در دو متری، پنج متری، یا ده متری خود دیده اند. در وقتشان صرفه جویی ایجاد کرده اید و نیازی دیگر مجبور نیست برای خرید این کالاها به مکانی دورتر برود.. خانه هم نیاز به شیر، تخم مرغ، پنیر و خوراکی دارد. شما مبلغی را بر سرمایه افزودید و سود به دست آوردید، خوراکی برای خانواده تان خریده اید. پسرتان نیاز به پرداخت قسط دارد و شما این را برایش فراهم نمودید. به هزینه ای برق نیاز دارید و آن را بدست آورده اید. شما سود نموده اید، صاحب مغازه سود کرد، به همسایه‌ها نفع رساندید، نیازمندی‌های آنان را در نزدیکی خانه شان فراهم نمودید. همسایه‌ها بهره بردند. صاحب مغازه بهره برد و شما نیز سود بردید. این روابط را منافع مشترک و دو طرفه می‌نامیم، این یک پروژه است. روشن ترین نوع منافع مشترک مضاربه است. پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم با مال خدیجه مضاربه نمود. اولین کسی که در اسلام به مضاربه پرداخت، اولین شریکی که در اسلام تلاش نمود پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم بود. اولین شریک مالی سیده خدیجه بود. هم او و هم پیامبر از این تجارت سود بردند و تمام هزینه‌ها عبارتست از شریک نمودن عده‌ی بزرگی در این سود است.

درآمد مشروع، منفعت مشترک و درآمد نامشروع دزدی است:

 شما صاحب مزرعه ای هستید که به آفت گرفتار شده است و باید با آن مبارزه کنید. به یک مرکز کشاورزی می‌روید. از آنجا تقاضای یک مهندس کشاورزی می‌کنید تا این آفت را بررسی کند. با یک آفت مواجه هستید. این مهندس از اداره‌ی کشاورزی حقوق می‌گیرد تا آفت را شناسایی کند. نام آفت کش مورد نیاز را برایتان می‌نویسد و شما می‌روید و می‌خرید. وارد کننده آن را می‌فروشد و بهره می‌برد. یعنی سود این مزرعه میان مهندس و فروشنده‌ی آفت کش تقسیم می‌گردد. خداوند بزرگ با این روش سود را تقسیم می‌نماید. تعداد زیادی از صاحبان مشاغل از آن سود می‌برند. این را چرخه می‌نامند، چرخه‌ی اقتصادی به گردش افتاد.
باری از صاحب یک رستوران پرسیدم: وضع شما چطور است؟ گفت: به خدا سوگند خراب است. دلیل چیست؟ به من گفت: باران اندک است. باران چه ربطی به رستوران دارد؟ به من گفت باران کم است بنابراین محصول کم است و طبیعتا سود و درآمد کم است و مردم همه در خانه هایشان غذا می‌خورند و کسی به رستوارن نمی آید.
باران که زیاد باشد، غلات زیاد می‌شود، وضعیت سود خوب است و گاهی مردم برای خوردن غذا به رستوران می‌روند و یا غذای آماده می‌گیرند. این یک چرخه است.
شخصی به من گفت: من از همکاران کارگاه گلدوزی که بی ربط ترین کارخانه به نیازهای روزمره کارخانه‌ی ملیله دوزی است، سخنی شنیدم. زن در عمر خودش یک بار لباس گلدوزی شده می‌گیرد و آن هم لباس عروسی است. یعنی نیاز روزمره نیست، شیر، خوراکی ونوشیدنی نیست. در عمر یک بار لازم است. شندیم که به دیگری می‌گوید: فروش چشمگیری داشته ایم. ‌گوید: به چه دلیل؟ گفت: باران در حسکه زیاد بوده است. سبحان الله باران زیاد بوده پس محصولات هم زیاد بوده است. کشاورز مبلغ نجومی دریافت کرده است. شخصی به من گفت: کشاورزی پنجاه وهشت میلیون بهای گندم خود را از دولت آن هم با قیمت پایین گرفته است. چون باران زیاد باریده است، غلات بسیار بوده و سود فراوان است. کشاورز ازدواج می‌کند. به لباس عروسی ملیله دوزی شده نیاز دارد بنابراین کارگاه لباس‌های ملیله دوزی بیشتری را می‌فروشد. زندگی همه با هم در ارتباط است.
بنابراین درآمد مشروع به هر شکلی منافع مشترک را در بر دارد و درآمد نامشروع نوعی دزدی است.

حلال، منفعت مشترک و حرام منفعتی زیانبار است:

 شخصی هشت ماه زمینی را زیر کاشت داشت. کاشت، آبیاری، هرس و مبارزه با آفات کشاورزی به وسیله ی دارو و تحمل خستگی هشت ماه تا برداشت محصول. آن را به بازار می‌برد و می‌فروشد و بر فرض دو هزار درهم در جیب خود دارد. حاصل هشت ماه تلاش شبانه روزی او و همسر و فرزندانش. شخصی می‌آید و آن را می‌دزدد. این یکی هزار بار مرده و زنده شده و دومی بدون هیچ زحمتی آن را بر می‌دارد. این حرام است؛ زیرا سودی بر پایه‌ی زیان است. من اصول ثابت را به شما می‌دهم، حلال منفعت مشترک است اما حرام منفعتی بر پایه‌ی زیان است. بیایید دایره را بازتر کنیم، شخصی از راه زنا با یک دختر نیازش را برطرف می‌کند. او را فاحشه می‌کند، فاسد می‌سازد. وقتی رسوا می‌شود از ترس اینکه براساس عرف و رسم، خانواده اش او را بکشند، فرار می‌کند. تا زمانی که اندک زیبایی برایش بماند به روسپی گری می‌پردازد. وقتی زیبایی اش به پایان رسید، طرد شده و تبدیل به یک گدا می‌گردد.
 شخصی که نیاز خود را بر طرف کرد باعث سقوط، نابودی، رسوایی و بدبختی، اینده ای تاریک و گدایی یک زن شده است، شخصی که نیاز خود را با پایمال کردن حساب این دختر جوان برآورده کرده، این کار او حرام است. اکنون ازدواج کرده است، همسر و فرزندانی دارد. دخترانش بزرگ شده اند. آنان را عروس کرده و چهار داماد دارد. زن عمو مقام و جایگاهی دارد، فرزندانی دارد. فرزند خیلی مهم است. آن زن چهار یا پنج فرزند دارد، چهار دختر، چهار داماد، شوهر دوستش دارد، پا به سن می‌گذارد، زیبایی اش رو به افول است، این مرحله‌ی دوم و مهمتر است. اکنون او مادر است، ابتدا یک همسر جوان بود، اکنون مادر و پس از آن مادربزرگ خواهد بود. به شما می‌گوید یک تکه نور. به جایگاه زن در نظام ازدواج بنگرید در هر مرحله جایگاه خاصی دارد. ابتدا همسر جوان، زیبا و مرغوب شوهر خود بود. پس از آن مادری مهربان شد. سپس پا به سن گذاشت و بزرگ تمام خانواده شده است سپس مادربزرگ می‌شود، رئیس خانواده. چون وقتی شوهر سود برد همسر نیز سود کرد. شوهر به خاطر خشنودی خداوند بزرگ نیازش را از این همسر برآورده کرد و همسر نیز نیاز خود را که خداوند در او نهاده است از راه حلال برآورده ساخت. از شوهرش خجالت نمی کشد و شوهر نیز از او خجالت نمی کشد. این امر روشن است. صاحب فرزندانی شدند که خانه را پر از شادی کرد و دامادهایی برایشان آمد و پسران را نیز زن دادند و عروس دار شدند و عروس خود را دوست دارند. عروس، شوهر، داماد و می‌گوید من اکنون بیست و پنج نوه دارم.

نظام الهی، نظامی زیبا و مبتنی بر ترس از خدا و اجرای اوامر اوست:

 به دیدار یک عالم قرآن ـ خداوند بر عمر او بیفزاد ـ رفتم. گفت سیزده تا از نوه‌های من دکتر شده اند. یک خانواده با منافع مشترک. همسر آینده دارد، در خانواده مقام و جایگاهی دارد. فلانی خداوند از او خشنود باد، شوهری بسیار محترم دارد ، هیچ هول و هراسی ندارد. شوهر است نه دوست پسر. زن به او افتخار می‌کند، صاحب فرزندانی است همین طور دامادها. پدر، عروس دار شده است، همه به او اهمیت می‌دهند. این نظام الهی منافع مشترک را به همراه دارد درحالی که راه شیطان مبتنی بر زیان و ضرر است.
ثروتمندی به ایتالیا سفر کرد. به نظر می‌رسید در هتل خلافی انجام می‌گیرد. ساعت یک نیمه شب کسی در اتاقش را زد. در را باز کرد و مرتکب فحشا شد. سپس خوابید وقتی بیدار شد یادداشتی را در روی آینه‌ی اتاق خواب خود مشاهده کرد که نوشته بود: به جمع ما در باشگاه ایدزیان خوش آمدی. وی فوری خودکشی کرد. این کار حرام است. چه بسا یک دقیقه لذت شهوت یک عمر پشیمانی بیافریند. به باشگاه ایدزیان خوش آمدی. آن زن مبتلا به ایدز بود. آن مرد فکر کرده بود زرنگ است و خود را ارضا کرده است اما آن زن او را به جمع مبتلایان به ایدز وارد کرده بود. تصور کنید مبتلا به ایدز شده بود.
شخصی به من گفت به یک کشور دور سفر کردم و مرتکب اشتباه شده و بعد از آن به بیماری جنسی مبتلا گشتم. پنهان کردن آن بیماری از همسر و فرزندانم مرا نابود کرد. او جایگاه خودش را داشت اما بیماری جنسی را با خود آورده بود، زنا کرده بود. بطور کلی حلال منفعت مشترک است و حرام منفعت مبتنی بر زیان وضرر می‌باشد.
برادران، اگر جزئیات شریعت از همه نظر شگفت انگیز نمی بود، به مشکل بر می‌خوردیم اما این دین خداوند عز وجل است. انسان را آفرید، بسیار زیبا وپیشرفته او را طراحی نمود. یعنی همه‌ی ما ان شاء الله صاحب خانواده و فرزند و دختر و داماد هستیم. اهل خانواده با عشق و محبت کنار هم هستند. گاهی پدر بیمار می شود در این هنگام ده نفر دور او را می‌گیرند. پسر اول و دوم و عروس و همسرش می‌آیند. همه اهمیت می دهند و پزشکی را می‌آورند. همه با هم همکاری دارند؛ زیرا خانواده ای وجود دارد و اگر خانواده نمی بود انسان را بر سر راهی می‌انداختند.

کسی که اموال خود را سرمایه گذاری می‌کند زکات خود را از سود آن می‌دهد:

 قصد من از این دیدار مبارک این بود که بیان کنم مال و ثروت اساس و پایه‌ی زندگی و بی طرف می‌باشد و می‌توانیم به عنوان نردبانی برای پیشرفت یا پرتگاهی برای سقوط بکار ببریم. بزرگترین نوع تقرب به الله انفاق مال است. اما مالی که خداوند می‌خواهد باید میان تمام مردم در گردش باشد. خداوند زکات را برای این که ثروت در دستان همه بگردد، فرض نمود و این سخن را زیبا بیان کرده اند که: اموال یتیمان را به کار بیندازید و گرنه زکات همه‌ی آن را می‌خورد. اگر این مال را به کار نیندازید و سرمایه گذاری نکنید آن را در طول چهل سال زکات می‌دهید اما اگر آن را سرمایه گذاری کنید بیشتر می‌شود و زکات آن را از سودش پرداخت می‌کنید.

﴿ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا (71) ﴾
﴿ و هر كس خدا و پيامبرش را فرمان برد قطعا به رستگارى بزرگى نايل آمده است ﴾

( سوره احزاب)

 خداوند بزرگ می‌فرماید:

﴿ يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَيُرْبِي الصَّدَقَاتِ (276) ﴾
﴿ خدا از (بركت‏) ربا مى ‏كاهد، و بر صدقات مى‏ افزايد ﴾

کسی که نسبت به برنامه‌ی الهی بی توجهی کند، در گمراهی بزرگی می‌افتد:

 باری این فرموده ی خداوند متعال را به یاد آوردم:

﴿ أُولَئِكَ عَلَى هُدًى مِنْ رَبِّهِمْ (5) ﴾
﴿ آنانند كه از جانب پروردگارشان از هدايت برخوردارند ﴾

( سوره بقره)

 حرف «علی» افاده‌ی برتری می‌کند. هدایت، برنامه و روشی است که باید و نباید دارد. در این برنامه حرام هم وجود دارد، زنا حرام است هم چنین شراب و غیبت. این برنامه جزئیاتی دارد که مراعات آن در کنار این قید و بندها بر پیروانش واجب است. در حدیثی از پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم روایت شده که فرمود:

(( إِنَّ الْإِيمَانَ قَيْدُ الْفَتْكِ، لَا يَفْتِكُ مُؤْمِنٌ ))
(( ایمان بند کشتن است، مومن نمی کشد ))

[ مسند احمد از ابن زبير ]

 اگر فروشنده در محاسباتش با شما اشتباه نمود و هزار لیره بیشتر به مشا داد درحالی که شما مومن هستید، آیا می‌توانید آن را نادیده بگیرید؟ نمی توانید بلکه باز می‌گردید و آن را به وی پس می‌دهید. اگر انسان برنامه‌ی الهی را نادیده بگیرد:

﴿ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (22) ﴾
﴿ آنان در گمراهى آشكارى‏ اند ﴾

( سورة الزمر)

برنامه‌ی الهی قید وبندی برای انسان نیست بلکه حامی سلامت او است:

 گمراهی همه اش بی بندوباریست، سراسر خلاصی از قید و بند و آزادی است. اگر قید و بندی نباشد وارد قید افسردگی و یا بند زندان می‌شوید. انسانی دزدی کرده است، فردی آزاد دزدی کرده است.
این داستان را فراموش نمی کنم، جوانی بسیار فقیر به اندازه ای که تکه پارچه‌ها را در پیاده رو بازار حمیدیه می‌فروخت. پارچه ای پهن کرده بود و سی تکه پارچه هر یک به بهای یک دلار (پنجاه لیره) روی آن افتاده بود. زنی خارجی که ایرانی بود، از تکه پارچه ای خوشش آمد، پولش را پرداخت و جوان آن را در جیب خود گذاشت. پس از یک یا دو دقیقه یا دو دقیقه دید اسکناس صد دلاری در جیب او است. این صد دلار از کجا آمده است؟ او یک دلار گرفته بود. او فکر کرد یک دلاری است اما صد دلار بوده است. به مغازه‌ی روبه رویی خود گفت حواستن به پارچه‌های من باشد و بلافاصله به دنبال آن زن دوید. پس از دویست متر دویدن خود را به او رساند و گفت این صد دلاری است و من یک دلار بیشتر نمی خواهم. آن زن از صمیم قلب از او تشکر کرد و صد دلار را پس گرفت و یک دلاری به او داد. صاحب مغازه دید که او امانت دار است. صد دلار پنج هزار لیره می‌شود اما او فقط پانصد لیره می‌خواست. مغازه که صرافی بود و به دنبال کار دومی می‌گشت به این پارچه فروش گفت آیا با من شریک می‌شوی؟ گفت امیدوارم. پارچه فروش چند برابر درآمدش در مغازه ای در حمیدیه جنس می فروشد که صاحب مغازه برایش مجهز نموده و سرمایه‌ی کلانی به او سپرده بود. این شخص ازدواج کرد و در طبقه‌ی دوازدهم یکی از بهترین خانه ها، ساکن شد. اکنون خودروی آمریکایی دارد و در شادمانی و ثروت زندگی می‌کند؛ زیرا به دنبال صاحب صد دلار رفت تا پولش را بازگرداند و بنابراین نظر همسایه اش را جلب کرد و او نیز وی را شریک خود نمود و خداوند او را موفق گردانید.
باور کنید داستانی برعکس این داستان در مکانی به نام سیده رقیه اتفاق افتاده است. شخصی تکه پارچه می‌فروخت. یک زن ایرانی نزد او آمد و پارچه ای انتخاب کرد و به اشتباه صد دلار به او داد. جوان هم چیزی نگفت و مجذوب آن شد. آن زن در حین شمارش پول هایش متوجه شد صد دلار کم دارد. به پلیس شکایت کرد و آنان را نزد آن جوان پارچه فروش برد. آنان او را آوردند. اما او انکار کرد، وی را به شدت زدند آنگاه اعتراف کرد. صد دلار را از او گرفتند و حتی او را به دادستانی نیز کشاندند و پنج هزار لیره هم او را جریمه کردند و کتک هم خورد.
به خدا سوگند همین داستان برای شخص مومنی نیز اتفاق افتاد که در پیاده رو پارچه فروشی می‌کرد و تبدیل به یک تاجر پارچه شد، صاحب خانه و خودرو شد و خداوند او را اکرام نمود؛ زیرا صد دلار را به صاحبش بازگرداند و دومی هم صد دلار را گرفت و چیزی نگفت و خود را با هوش فرض کرد اما به دام افتاد.

﴿ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا (71) ﴾
﴿ و هر كس خدا و پيامبرش را فرمان برد قطعا به رستگارى بزرگى نايل آمده است ﴾

( سوره احزاب)

هر مشکلی در روزی زمین به دلیل مخالفت با برنامه‌ی الهی است:

 برادران گرامی، بنابراین نُه دهم گناهان در کسب اموال و ارتباط با زنان است. نه دهم نافرمانی‌ها و نه دهم احکام فقهی در باره‌ی کسب درآمد و انفاق اموال و ارتباط با زنان است. اگر کسی به تاریخ بشر نگاهی بیندازد چیزی به نام رسوایی داریم، رسوایی چیست؟ یا رسوایی جنسی بوده و یا رسوایی مالی. غیر از این نبوده است. مومن این روزنه را می‌بندد و خود را از انحراف در کسب درآمد یا انفاق و یا گناه در ارتباط با زنان حفظ می‌کند.
برادران، اولین خطبه ای که در سال هفتاد و چهار در این مسجد خواندم. پس از پایان خطبه مردی پنجاه و پنج ساله در مقابل من داشت گریه می‌کرد. خیر است ان شاء الله. گفت همسرم به من خیانت می کند. گفت با چه کسی؟ گفت با همسایه ام. گفتم چگونه با این همسایه آشنا شده است؟ گفت: به خدا سوگند یک بار این همسایه برای شب نشینی نزد ما آمد. با خودم گفتم همسرم تنها حوصله اش سر می‌رود و به او گفتم مادر فلانی بیا نزد ما بنشین و این مرد مانند برادر تو است و بدین ترتیب با او آشنا شد. به او گفتم اگر در یک جلسه کلاس درس شرکت می‌کردی این کار را نمی کرد. بفرما، خودت بهای آن را پرداختی.
به هر حال، از زمان آدم تا قیامت هر مشکلی که در روی زمین رخ می‌دهد تنها به دلیل مخالفت با برنامه‌ی الهی است و هر مخالفت وانحرافی از برنامه‌ی الهی به دلیل نادانی است و نادانی بدترین دشمن انسان است.
یک رئیس زندان که دوست من بود کتابی را تالیف کرده و آن را به من هدیه داد. در این کتاب شصت و سه نوع زندانی وجود داشت. حالت‌های مختلف جنایت ها، مجازات ها، آیه و حدیث‌هایی که این جرایم را حرام می‌دانست. یک برنامه و منهج روشن و کامل بود. شخصی به دلیل نادانی گناهی را مرتکب می‌شود. فلان ماده‌ی قانون او را به چند سال زندان محکوم می‌کند؛ زیرا او با برنامه‌ی الهی در این آیه و در آن حدیث مخالفت نموده است.

مال و ثروت نباید تنها در دست ثروتمندان بگردد:

 مال و ثروت پایه و اساس زندگی است، محبوب و بی طرف است، نردبانی برای پیشرفت یا پرتگاهی برای سقوط است. عنوانی که امت را به پیشرفت می‌رساند این است که فاصله میان ثروتمندان و فقرا و ناتوانان کم باشد و نشانه‌ی عقب ماندگی جامعه این است که میان ثروتمندان و فقرا و قدرتمندان و ناتوانان فاصله‌ی زیادی باشد.
به یک کشور آفریقایی سفر کردم به خدا سوگند قلب مرا به درد آورد. می‌گویند ثروتمندترین کشور در آفریقاست. اولین کشوری که دارای معادن الماس، اورانیوم و طلا است ولی فقیرترین ملت در آفریقا می‌باشند. ثروتمندترین کشور و فقیرترین ملت. این یک مشکل بسیار بزرگ است. بنابراین:

﴿ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ (7) ﴾
﴿ تا ميان توانگران شما دست به دست نگردد ﴾

( سوره حشر)

 خداوند جهانیان را سپاسگزاریم.

کسی که در پی دانش نباشد سطح انسانیت او به حدی ناشایست پایین می‌آید: