Allah Teala şöyle buyuruyor:

Seni bir doktor yapar. Doktor güvenilirdir, dürüsttür. Onunla tartışamazsın. 

Bir doktor yemin ederek bana dedi ki: “Ben bir kişinin evini o hiç farkına varmadan sattırabilirim.” Ama o Allah’tan korktuğu için bunu yapmaz. Bir avukat olarak da şöyle diyebilirsin: “Bu dava kazanır” Sen kazanılmayacağından yüz milyonda yüz eminsindir ama sekiz yıl nerede? Ondan sonra ona bir defa kötü haberi verirsin ve ondan 500 bin lira alırsın. Sen Allah’ın seni tecrübe ile üstün kıldığına inanırsın ama bu senin imtihanın olabilir. Bakalım dürüst mü olacaksın, yalancı mı?

Bir hastanın Eko çekilmeye ihtiyacı var mı yok mu? Allah bilir. Eğer sen bir hastaya çok pahalı bir cihazda eko çektirirsen ve bu cihaz senin kliniğindeyse bunun hesabını verirsin. Bu Allah’ın sana imtihanıdır.

Çok zor bir soru sorarsın. Öğrencilerin çoğu sıfır alır. Onların özel ders almaları gerekir. Ama aslolan senin mutedil zorlukta soru sormandır. Ama sen tüm veliler senden özel ders almak istesinler diye çok zor sorular icat edersin. Allah seni yüceltir ve sen bu tecrübeyi kazanırsın ama insanların parasını gasp edersin. Veyahut da onlara karşı dürüst olursun. İşte bu çok önemlidir. “Sizi yeryüzünün halifeleri kılan, size verdiği şeylerde sizi denemek için kiminizi kiminizden derecelerle üstün kılan O’dur.” Her birimiz Allah’ın verdiği nimetlerle imtihan ediliriz. Kişi zeki ise imtihanı zekası ile olur. Bu zekasını insanları tuzağa düşürmek, paralarını almak için mi kullanıyor? Peki, eğer sınırlandırılmış olsaydı? Bu sınırlandırma onun Allah’ın emirleri doğrultusunda istikamet üzere olmasını destekler miydi? Allah bir kişiyi güçlü kılmıştır, bakalım gururu onu günaha mı sürükleyecek, kendisine karşı çıkanları ezecek mi, yoksa Allah’ın kitabına sadık mı kalacak?

Hz. Ömer bir adama sorar: “Beni seviyor musun?” Adam der ki “Vallahi seni sevmiyorum.” Müminlerin emiri yine sorar: “Peki bu durum seni benim hakkını vermekten alı koyuyor mu?” Adam şöyle cevap verir: “Hayır, vallahi. Sevmem ya da sevmemem senin hakkını vermem ile alakalı bir durum değildir.” 

Kardeşlerim, bu ayet çok önemli. Sen Allah’ın sana verdikleriyle imtihan edilirsin. Sana güç verir, seni bununla imtihan eder. Yeryüzünde güçlüler vardır fakat onların hesabı çok zorludur. Allah sana mal verir ve seni mal ile imtihan eder. Sağlık verir onunla imtihan eder, sana akıcı bir hitabet verir, bakalım sen insanları bununla hakka mı yoksa batıla mı götüreceksin? Öyle edebiyatçılar var ki, çok güçlü edebiyat yetenekleri vardır ama onlar bunu insanları saptırmak, arzularını uyandırmak için kullanırlar. O zaman da imtihanın onunla olur. Ressamsan resim ile imtihan edilirsin. Çıplak kadın resimleri mi çiziyorsun yoksa insanların gördüğünde Allah’ı hatırladığı doğa resimleri mi? Mesela Allah sana güzel bir suret verir, sen bu güzellikle genç kızları baştan mı çıkarıyorsun yoksa kendine her baktığında şöyle mi diyorsun: “Allah’a hamd olsun, Allahım benim suretimi güzel yarattığın gibi, ahlakımı da güzelleştir.” Burada imtihanın dış görünüşünle olur. Ya da zekan ile mesela, zekan ile imtihan edilirsin, akıcı konuşma ile, mal ile, güç ile, saliha ve güzel bir hanım ile… Bakalım onu aşağılıyor musun? O kadının kimsesi yok, akrabalarıyla bir bağı yok, yoksa o kadın konusunda Allah’tan mı korkarsın? Yine imtihanın kız öğrencilerin okuduğu okula bakan evinle olabilir. Gün boyu onları mı izlersin yoksa gözlerini sakınır, mesela engel olarak cama bir perde mi koyarsın? İmtihan her şeyle olabilir. Yani sen sana verilenlerle her dakika imtihan edilirsin. Seni ayıran şey ne olur? Sana verilen nimetler. Güzel bir suretle başlayarak, bakalım bu güzelliği nasıl kullanıyorsun? İmtihanın akıcı hitabetle, mal ile, yüksek bir makam ve mevki ile olabilir.

Yani Allah Azze ve Celle bizi bu yolla birlikte olmaya mecbur eder. Düşün, kaç kişi bir somun ekmeğe muhtaç? Toprak, ekme, biçme, tohumlama, gübreleme, sulama, sonra hasat, sonra çalışma, sonra un ve en son ekmek… İşte bir kilo hazır ekmek almak için… Ekmek nasıl yapılıyor bilmiyorsun ama o sana öğretmeye, çocuklara öğretmeye imkân verdi. Ama senin ekmek yapma imkanın yok. Allah seni imtihan etti ve sana ayırt edici özellikler verdi, seni her zaman ya tercih edilen ya da başkalarına tercih edilen kıldı. Seni tercih ettiğinde de, başkalarına tercih edildiğinde de imtihan etti.